Infrastruktura osiedli Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej

Infrastrukturze osiedli LSM poświęcamy sporo przestrzeni, ze świadomością, że stanowi ona modelowy przykład realizacji na tak masową skalę, w której większość założeń infrastrukturalnych została zrealizowana.

Przedstawione w ramach kolekcji Muzeum Osiedli Mieszkaniowych założenia Karty Ateńskiej przybliżają jeden z nurtów ówczesnej dyskusji europejskiej, podkreślających wagę samowystarczalności osiedli w kontekście zapewniania dostępu do infrastruktury zarówno usługowej jak i tej o funkcjach społecznych. Założenia te uzupełniały wcześniejsze koncepcje anglosaskie: jednostki sąsiedzkiej oraz miasta ogrodu czy wiedeńskich „superbloków”, a także niemieckich „Zeilenbau”

1923- 929 – USA: idea Jednostki Sąsiedzkiej

Opracowaną przez Clarence’a Perry’ego koncepcję Jednostki Sąsiedzkiej można uznać za pierwowzór osiedla mieszkaniowego. Koncepcja przewidywała tworzenie zespołów mieszkaniowych o liczbie mieszkańców określanej na podstawie pojemności szkoły podstawowej. Obszar takiego zespołu nie mógł wykraczać poza 1000-metrową odległość od szkoły. Jednostki miały być rozgraniczone trasami przelotowymi, a wewnętrzny ruch zredukowany do niezbędnych dojazdów. Poza centralnie położoną szkołą, w jednostkach znalazłyby się otwarte tereny zielone, usługi oświatowo–kulturalne oraz będące w pobliżu tras przelotowych obiekty handlowe. Taki kształt zespołu mieszkaniowego miał sprzyjać zawiązywaniu się lokalnych społeczności.

1898 – Wielka Brytania: idea Miasta–Ogrodu

W opublikowanej w 1898 roku w pracy teoretycznej pt. „Miasta-Ogrody przyszłości, pokojowa droga do rzeczywistej reformy” Ebenezer Howard zaproponował nową koncepcję osadnictwa, która miała fundamentalny wpływ na powstanie i kształtowanie się zjawiska osiedla mieszkaniowego. W miastach-ogrodach miałoby mieszkać 35.000 osób, podzielonych na 7 mniejszych jednostek o 5.000 mieszkańców (czyli około tyle, co odpowiednio: średniej wielkości dzielnica i osiedle mieszkaniowe). Każda jednostka stanowiłaby samowystarczalny ośrodek, o niskiej i luźnej zabudowie mieszkaniowej w zielonym otoczeniu, o otwartych terenach rekreacyjnych oraz o centralnie położonym parku ze szkołą i innymi budynkami publicznymi.

W ramach kształtowania kolekcji Muzeum Osiedli Mieszkaniowych interesuje nas lokalny kontekst, w którym utopijne rozwiązania spółdzielcze były wspierane systemowo, a z czasem zawłaszczane i wypaczane przez ówczesne władze. A jednocześnie, które w mariażu z utopiami modernistycznymi pozwalały na materializację wspomnianych powyżej koncepcji na poziomie stworzenia infrastruktury architektonicznej dla tworzenia sytuacji społecznych i wypełniania ich treściami, dzięki realizacji postulatów spółdzielczych.

Interesują nas Państwa subiektywne doświadczenia związane z tym w jaki sposób architektura tworzyła ramy dla codziennych rytuałów społecznych.